امروزه یکی از اجزای مهم و اساسی در طراحی ساختمان ها آسانسور بوده و کابین آسانسور از جمله قطعات مکانیکی است که افراد یا بهتر است بگوییم مسافران با آن سر و کار دارند. از این رو زیبایی ظاهری و امنیت آن از اهمیت بالایی برخوردار است و این دو ویژگی باید در طراحی کابین مورد توجه ویژه قرار گیرند. اجزای اصلی تشکیل دهنده کابین، شامل چارچوب یا همان یوک، سکو یا همان محل ایستادن مسافر و دیواره ها می شود که بسته به سلیقه طراح متفاوت هستند.
کابین ها علاوه بر این بخش های عمده دارای یک سری لوازم و تجهیزات هم هستند که از جمله آن ها می توان به سقف، کف، درب، دستگیره، شستی و صفحه نمایشگر و موزیک و غیره اشاره کرد. اغلب بسته به سلیقه طراح و سازندگان بحث های زیبایی شناسی در این تجهیزات گنجانده می شود.
امنیت، اصل مهمی در طراحی آسانسور بوده که دقت به این موضوع در طراحی کابین هم ضروری است؛ چراکه اجزای مختلف کابین اعم از دیواره ها، سقف، کف، قاب و کفشک کابین باید از مقاومت کافی در مقابل نیرو های وارده برخوردار باشند. علاوه بر این عدم استفاده از مواد مستعد آتش سوزی و یا موادی که در اثر گرما، گاز های خفه کننده ایجاد می کنند از دیگر نکات مهمی است که باید در طراحی قطعات کابین مورد توجه ویژه قرار گیرد.
- چارچوب یا یوک
به چارچوب فلزی کابین که مجموعه کابین را در بر می گیرد، چارچوب یا یوک گفته می شود. البته از آن به عنوان قاب نگهدارنده کابین هم نام می برند که جنس آن اغلب از فلزات مقاوم بوده و سایر تجهیزات به آن متصل می شوند.
با توجه به انتقال تمام وزن کابین به علاوه وزن مسافران به سیم بکسل ها یا سیستم هیدرولیک توسط یوک یا همان چارچوب، تنظیم بودن این بخش از کابین به منظور جلوگیری از انحراف کابین هم از نکات مهمی است که باید علاوه بر اهتمام ورزیدن به قدرت تحمل بار مورد توجه قرار گیرد.
- درب کابین
یکی از اجزای مهم کابین آسانسور درب آن است؛ چراکه حفاظت از مسافران و جلوگیری از برخورد آن ها با دیواره چاه در حین حرکت آسانسور به وسیله درب کابین انجام می شود. این قطعه به مدل های دو لته یا سه لته طراحی می شود و اغلب نیمه اتوماتیک یا تمام اتوماتیک هستند.
- کفپوش کابین
کف پوش کابین بیشتر حالت تزئینی دارد که در انواع مختلف اعم از پارکت، پی وی سی، لمینیت، سنگ معرق و سنگ ساده مورد استفاده قرار می گیرد. میتوان گفت کف پوش های پی وی سی به لحاظ سهولت در شست و شو و همین طور مقاومت و دوام بالا پرطرفدارتر هستند.
کف پوش های سنگی هم به شکل مرمریت و گرانیت قابل عرضه هستند. اما سنگین بودن آن ها هم از نکاتی است که مشتریان و طراحان کابین مد نظر دارند.
تحمل وزن مسافران هم از نکات پراهمیتی است، که در طراحی کف پوش کابین و استفاده از مصالح در ساخت آن باید مورد توجه باشد، در واقع بالانس کردن در حالت سکون از ویژگی های مهمی است که طراحان و سازندگان باید نسبت به آن اهتمام ویژه داشته باشند و به عبارتی بارگیری سکوی کابین باید تا حدی باشد که بدون اعمال نیرو های زیاد به کفشک های راهنما، به شکل معلق و آویزان در مرکز ثقل خود بماند.
- دیواره کابین
از دیگر اجزای تزئینی که در طراحی کابین مد نظر قرار دارد، دیواره کابین است که به شکل های مختلف اعم از کامپوزیت، استیل، ورق گالوانیزه، شیشه یا پانوراما، ام دی اف ساخته می شود.
- دیواره کامپوزیت
این نوع از کابین با استفاده از ورق های کامپوزیت فرمیکا و ورق های استیل یا ام دی اف همراه با استیل ساخته می شود و از تنوع رنگ بالایی برخوردار است.
- دیواره استیل
پرطرفدارترین دیواره کابین آسانسورنوع استیل آن بوده که وزن آن از نوع شیشهای هم کمتر است. این قطعه به شکل تماما استیل، اجرا و نصب می شود.
- دیواره گالوانیزه
این نوع دیواره معمولا در ساختمان های تجاری و اداری و برج ها استفاده می شود؛ چرا که در اغلب این اماکن از آسانسور های اختصاصی به منظور حمل بار و اثاثیه استفاده می شود و بحث تزئینات در این آسانسور ها مد نظر نیست. تنها مقاوم بودن در برابر ضربه در اولویت است که بر همین اساس، از ورق های گالوانیزه برای ساخت دیواره کابین آسانسور استفاده می شود.
- دیواره شیشهای
در بحث زیبایی شناسی ساختمان، این نوع از کابین بیشتر مورد توجه بوده و با استفاده از شیشه های دارای استاندارد لازم برای این کار بسته به سفارش مشتری و یا محل نصب آسانسور، هر سه دیواره یا یکی از آنها با استفاده از شیشه طراحی و ساخته می شود.
این کابین در اشکال مختلف اعم از تخت یا نیم دایره، قابل طراحی است و از این بابت چشم انداز زیبایی را ایجاد می کند.
- دیواره ام دی اف
این نوع از دیواره ها در برابر ضربه و همین طور کثیفی مقاوم تر هستند و به سبب برخورداری از تنوع بالای رنگ با هر نوع طراحی هماهنگ می شوند.
- آینه کابین آسانسور
نصب آینه در تمام آسانسور ها اجرا می شود؛ چرا که با این کار فضای کابین بزرگ تر به نظر می آید. همین امر سبب کاهش ترس و استرس افراد از محیط های بسته می شود. اما توجه به این نکته باید مورد توجه باشد که نصب غیر اصولی و یا نصب آینه های غیر استاندارد می تواند سبب وقوع حوادث شود.
- سقف کابین آسانسور
سقفهای کاذب با نورپردازیهای متنوع و مختلف هم به منظور تزئین سقف کابین به کار میروند که اغلب از ورقهای کامپوزیت، فرمیکا یا انواع طلق و استیل ساخته میشوند.
- دستگیره کابین
از دیگر اجزای زیبایی بخشی با کابین آسانسور که علاوه بر زیبایی، کاربرد های دیگری هم دارد، دستگیره است. نصب دستگیره در مقابل آینه، سبب ایجاد فضایی در مقابل آینه می شود و از طرفی هم، یک ابزار کمکی برای افراد سالمند و کم توان در ایستادن در کابین است.
- پنل شستی کابین
شستی کابین علاوه بر نقش کاربردی که دارد، در زیبایی بخشی به فضای کابین هم موثر بوده و از این جهت در انتخاب آن هم باید کیفیت را در نظر گرفت و هم زیبایی را؛ چرا که در نمای ظاهری کابین بسیار تاثیر گذار است.
- فوتوسل
یکی از قطعات تعبیه شده در درب اتوماتیک آسانسور بوده که در مواقع قرار گرفتن مانع بین درب در حین بسته شدن مانع از بسته شدن می شود.
- هواکش کابین آسانسور
به منظور تهویه هوای داخل کابین لازم است که هواکش در نقطهای از کابین نصب شود که گردش هوای داخل و بیرون کابین به مطلوب ترین نحوه ممکن انجام شود.
ابعاد کابین آسانسور
بسته به نوع استفاده از آسانسور ابعاد کابین متفاوت بوده و از جدول های استاندارد باید این ابعاد را مطابق با توقعی که از آسانسور داریم استخراج کنیم، برای مثال در آسانسورهای خاص نظیر آسانسور های تخت بَر، خودرو بَر، برانکارد بَر ابعاد کابین متفاوت از آسانسور های معمولی مورد استفاده در ساختمان هاست.
حداقل فاصله میان بدنه کابین آسانسور با سطح داخلی دیواره چاه ۲ سانتی متر و حداکثر این فاصله ۵ سانتی متر درنظر گرفته می شود.
فاصله میان یوک و کابین آسانسور به ویژه در آسانسور های مسافربر با استفاده از قطعات ارتجاعی همچون قطعات لاستیکی یا فنری پر میشود تا از ارتعاشات ناشی از حرکت جلوگیری شود.
فضای مطلوب و مفید کابین آسانسور دارای عرض، عمق و ارتفاع متناسب با ظرفیت اسمی آن است که این فضا به طور کامل توسط سقف و کف کابین احاطه می شود و درب کابین و سیستم تهویه و همین طور درب خروج اضطراری تنها خروجی های کابین به شمار می روند.
روشنایی در کابین آسانسورها
به منظور روشنایی در کابین از سیستم روشنایی استفاده می شود که محبوب ترین و پرطرفدار ترین نوع روشنایی فلورسنت است.
اندازه و ابعاد استاندارد طراحی کابین آسانسور
بر اساس یک قاعده کلی در طراحی کابین آسانسور به منظور ظرفیت های بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ کیلوگرم به ازای افزوده شدن هر ۱۰۰ کیلوگرم باید ۱۶ سانتیمتر به حداکثر مساحت داخلی کابین اضافه شود.